Praktijkonderwijs: op weg naar kwalificaties

Praktijkonderwijs met Jongleren&Werken
‘Jongleren&Werken bestaat uit thema's die zeven of acht weken duren, afhankelijk van het aantal leerdoelen,' vertelt Dorien. 'We hebben kant-en-klare lespakketjes met uitgewerkte lessuggesties. Omdat alles in het eerste jaar nog onbekend en wennen is, hebben we nu per thema een collega verantwoordelijk gemaakt voor het uitzetten van de lijnen.' Wouter vult aan: ‘We bereiden de startlessen goed voor. De materialen en ideeën die we nu gebruiken slaan we op en kunnen we volgend jaar makkelijk weer gebruiken.’

Energieke start
Wouter: ‘Het vraagt wat van ons, maar op een goede manier. Het is echt een heel leuk, goed uitgedacht lesprogramma. Het geeft mij een heel overzichtelijk beeld van de sociale vaardigheden van de leerlingen. We hebben nu ook duidelijk wat leerbedrijven willen. We weten wat ze van ons nodig hebben, naar wat voor kwaliteiten zij zoeken, en hoe we dit onze leerlingen kunnen leren. Het is beknopt, het is uitgewerkt, het is duidelijk. Ik krijg er energie van en steek er daarom graag tijd in.’

Afgebakende gedragsverwachtingen
Iedere week staat er één gedragsaspect in de hele school centraal. Dorien: ‘Het is veel makkelijker om naar één gedragsverwachting in een week te kijken dan naar alle leergebiedoverstijgende gedragsverwachtingen tegelijk. Een voorbeeld: werken volgens een stappenplan. Dat is van toepassing in de rekenles, maar ook bij koken of bij zorg en welzijn. Dan gaat het om het volgen van een recept of de procedure voor strijken.’

Wouter: ‘Ik kan nu op een passend niveau duidelijk maken waar we de hele week aan werken. Dat is niet belastend voor onze leerlingen. Het is laagdrempelig, overzichtelijk en inspirerend voor ze. Ik geniet ervan om een leerling te zien opbloeien als iets praktisch is en blijkt dat hij iets gewoon kan.’

Praktijkonderwijs en pizza
De leerlingen vinden de werkwijze van Jongleren&Werken leuk. ‘Praktisch is precies wat onze leerlingen prettig vinden,’ bevestigt Dorien. ‘Niet altijd maar uit boeken leren, maar bijvoorbeeld ook eens oefenen met breuken op een pizza. Als we een thema voorbereiden, bedenken we wat voor toffe dingen we voor onze leerlingen de school kunnen binnenhalen. Zo hebben we een keer studenten van de TU Delft uitgenodigd. Ook zijn we naar kringloopwinkel Opnieuw & Co geweest.‘ Wouter lacht: ‘We hebben toen een hele container leeggehaald met allemaal oude elektrische apparaten. Bij de technieklessen konden ze lekker fröbelen. Ook gingen we in gesprek over apparaten die je nodig hebt om te koken. '

Een 'Wereld vol Apparaten'
Wouter vervolgt: 'Ik weet nog goed dat we de leerlingen auto's met ballonnen hebben laten maken bij de afsluiting van het thema Wereld vol Apparaten. Een knutselwerk met rietjes, knijpers, stokjes en ballonnen. Er werd gelachen, maar ook geleerd. Ze keken bij elkaar af: waarom doet jouw ballonauto het beter dan de mijne? Het was zo ongedwongen, dat ook leerlingen die groepsprocessen wat lastiger vinden, soepel meededen.'

Praktijkonderwijs met een kansrijke doorgaande lijn
Jongleren&Werken is er helemaal op gericht om leerlingen voor te bereiden op de arbeidsmarkt. ‘Als ik met een helikopterblik kijk, dan zie ik dat we een lesprogramma in handen hebben waarover goed is nagedacht. Er is een doorgaande lijn van de eerste tot de zesde klas. We pakken alle doelen mee en kijken echt goed naar de leerlingen. We hebben ze helemaal in beeld en ervaren grip op het onderwijs. We weten gewoon: als we dit programma volgen, dan bereiden we onze leerlingen echt optimaal voor op de maatschappij,’ zegt Dorien ‘Ja, vooral dat,’ valt Wouter bij. ‘Dan weet je ook dat ze voorbereid zijn op wat leer- of werkbedrijven willen. Dat is allemaal onderzocht. We weten ook hoe de werkgelegenheid eruitziet in de regio waar de leerlingen vandaan komen.’

Enthousiasme voor Jongleren&Werken
Het Drechtster College is onderdeel van Yulius, specialist op het gebied van gespecialiseerd onderwijs voor kinderen en jongeren met psychiatrische problemen. Het enthousiasme van het onderwijsteam van het Drechtster College heeft ook de andere scholen van Yulius bereikt. Dorien: ‘In mijn rol als intern begeleider heb ik contact met andere scholen, zowel binnen als buiten Yulius. Ik vraag dan geregeld of ze weleens aan Jongleren&Werken hebben gedacht.’

Op naar een kwalificatiedossier
In de bovenbouw lopen de leerlingen stage en werken ze tweewekelijks aan een doel. Daar krijgen ze dan ook een werkopdracht en een beoordelingsformulier voor. Wouter: ‘In plaats van een hele stapel papierwerk hebben ze maar een paar blaadjes. Per opdracht zijn er drie beoordelingscriteria. Daar letten ze gedurende twee weken op. Daarna bespreken ze het met hun stagebegeleider en leveren de opdracht in. Dit is overzichtelijk en kost weinig moeite. Een stagebegeleider is ook gewoon aan het werk en dit kost amper tijd. De leerlingen weten precies wat er van hen wordt verwacht.’

Persoonlijk ontwikkelingsplan in Werkstap
Dorien vult aan: ‘Als mentor in de bovenbouw ben je dagen vrij geroosterd en bezoek je de stagebedrijven. De frequentie van die bezoeken is enorm omhooggegaan, wat we ook als doel hadden gesteld. Als de leerlingen aan een doel hebben gewerkt is het zo tof om iets op papier te hebben. Al die scores leiden namelijk tot een aantoonbaar bewijs dat ze de competenties beheersen. Ze bouwen echt een kwalificatiedossier op, waar ook werkprocessen in staan die ze helemaal of deels hebben behaald. We werken met Werkstap, een digitaal systeem waar onder andere alle leermiddelen in staan. Met een druk op de knop kunnen we in Werkstap een persoonlijk ontwikkelingsplan voor de leerlingen uitdraaien. Zo weten ze precies wat ze moeten doen om verder te komen.’

Iedere leerling heeft zo een plan op maat. Voor leerlingen met de uitstroom arbeidsmatige dagbesteding helpt dit plan om tot een volledig mbo-diploma te komen.