Waarom nieuwe kerndoelen voor burgerschap?

Sinds 2021 is de wet burgerschapsonderwijs aangescherpt. In augustus 2023 is burgerschap daarnaast opgenomen in de standaard Basisvaardigheden (OP0) van de onderwijsinspectie. Burgerschapsonderwijs heeft dus al langere tijd extra prioriteit. Er waren echter nog geen specifieke kerndoelen geformuleerd voor burgerschap, waardoor voor scholen niet duidelijk was wat leerlingen moeten leren. De Stichting Leerplan Ontwikkeling (SLO) heeft in opdracht van het ministerie kerndoelen ontwikkeld. Deze zijn in maart 2024 aangeboden aan de minister.

Kerndoelen burgerschap: hoe nu verder?

De kerndoelen zijn nog niet definitief, maar kunnen wel al door de scholen gebruikt worden om richting te geven aan hun burgerschapsonderwijs. Dit heet de fase van beproeven. In deze fase worden de doelen gebruikt en uitgeprobeerd en wordt feedback opgehaald uit het veld. Hierna worden de conceptkerndoelen geoptimaliseerd tot een definitieve versie. Ten slotte volgt het traject om de kerndoelen vast te leggen in wet- en regelgeving.

Vreedzaam en de kerndoelen burgerschap

Vreedzaam beschouwt de school als een gemeenschap en democratische oefenplaats, waarin leerlingen zich gehoord en gezien voelen, een stem krijgen, en waarin zij ervaren wat het betekent om een democratisch burger te zijn:

• openstaan voor verschillen tussen mensen
• overbruggen van meningsverschillen
• op een democratische wijze besluiten nemen
• vreedzaam oplossen van conflicten
• een bijdrage leveren aan het algemeen belang
• actief verantwoordelijk zijn voor de gemeenschap

Met Vreedzaam vervult de school dus al een groot deel van de wettelijke eisen op burgerschapsonderwijs. Vanaf schooljaar 2024-2025 handhaaft de Onderwijsinspectie steviger op burgerschap. Daarom is het voor (toekomstige) Vreedzame scholen belangrijk om te weten: hoe wordt er binnen Vreedzaam gewerkt aan de kerndoelen? Daarom hebben we de kerndoelen burgerschap en de doelen van Vreedzaam samengebracht in een handig overzicht.

Wat betekent dit voor je burgerschapsonderwijs?

Zoals je in de matrix kunt zien, komen de kerndoelen op verschillende plekken terug in het programma Vreedzaam. Met Vreedzaam heb je dus al een mooie basis voor de invulling van het burgerschapsonderwijs op jouw school. Om echt tot een doelgericht en samenhangend onderwijsaanbod te komen, is aansluiting bij de eigen schoolcontext belangrijk.

Sluit aan op de schoolcontext

Hoe doe je dat? Om te voldoen aan de standaard basisvaardigheden op het gebied van burgerschap (OP0) is het belangrijk om inzicht te hebben in de behoeften van je leerlingenpopulatie en de context van je school. Op basis hiervan bepaal je jullie visie op burgerschap. Wat vind je belangrijk om jouw leerlingen mee te geven? Welke onderwerpen hebben de meeste aandacht nodig? Durf keuzes te maken. Op basis hiervan kun je het burgerschapsonderwijs doelgericht en samenhangend inrichten. Dit is vervolgens herkenbaar terug te zien in de schoolcultuur. Bij de implementatie van Vreedzaam is hier ook aandacht voor.

Burgerschap goed geregeld, met begeleiding

Hoe gaat dit allemaal in de praktijk? In dit artikel lees je hoe de vreedzame school Prinses Margriet werkt aan de wettelijke eisen op het gebied van burgerschap.

Wil je weten hoe we je verder kunnen ondersteunen bij burgerschapsonderwijs?