Begrijpend leesonderzoek

Opdrachtgever: Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) en Nederlandse organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie (ZonMw)
Status: de dataverzameling is afgerond, proefschrift in ontwikkeling
Promotor: Prof. dr. P.W. van den Broek (Universiteit Leiden)

Het onderzoek
In dit onderzoek is onder meer nagegaan of de leesprocessen van zwakke en sterke begrijpend lezers in groep 4 verschillen. Bijkomend doel is om meer zicht te krijgen op tekstkenmerken en lay-outs die een tekst gemakkelijker of juist moeilijk maken voor zwakke begrijpend lezers.
Om te kijken of kinderen verschillend door een tekst gaan (bijvoorbeeld met grotere sprongen, woorden overslaand, langzamer c.q. sneller) is onder meer gebruikgemaakt van oogbewegingsonderzoek. Daarnaast is tijdens het lezen hardop denkonderzoek uitgevoerd.

Resultaat
Het oogbewegingsonderzoek maakt duidelijk dat sterke begrijpend lezers grote sprongen maken met hun ogen en minder vaak stil blijven staan bij losse woorden. Zij doen korter over het lezen van een tekst dan de zwakke begrijpend lezers.
Het hardop denkonderzoek laat onder andere zien dat zwakke en sterke begrijpend lezers nagenoeg dezelfde leesstrategieën toepassen. De zwakke lezers maken hierin echter vaker fouten, met name bij informatieve teksten. Zij leggen bijvoorbeeld vaker onjuiste of irrelevante verbanden tussen de tekst en hun eigen voorkennis. Ook doen ze vaker onjuiste voorspellingen over het verdere verloop van de tekst. Dit kan negatieve gevolgen hebben voor hun tekstbegrip.

Het onderzoek is onderdeel van het NRO-programma Begrijpelijke taal, dat de factoren onderzoekt die invloed hebben op de begrijpelijkheid van communicatie.

Lees meer over het deelonderzoek dat is uitgevoerd door de CED-Groep.

Publicaties

• Koornneef, A., Kraal, A. & Danel, M. (2019). Beginning readers might benefit from digital texts presented in a sentence-by-sentence fashion. But why? Computers in Human Behavior 92 (pp. 328-343). doi:10.1016/j.chb.2018.10.024.
  
• Kraal, A., Broek, P.W. van den, Koornneef, A.W., Ganushchak, A.Y. & Saab, N. (2019). Differences in text processing by low- and high-comprehending beginning readers of expository and narrative texts: Evidence from eye movements. Learning and Individual Differences: Journal of Psychology and Education, 74.doi:10.1016/j.lindif.2019.101752
  
• Kraal, A., Koornneef, A.W., Saab, N. & Broek, P.W van den (2018). Processing of expository and narrative texts by low-and high-comprehending children. Reading and writing, 31(9), 2017-2040. doi:10.1007/s11145-017-9789-2
  
• Broek, P. van den, Mouw, J. & Kraal, A. (2016). Individual differences in reading comprehension. In: Afflerbach, P. (Ed.), Handbook of individual differences in reading: Reader, text, and context (pp. 138-150). New York: Routledge.
  
• Helder, A.*, Kraal, A.* & Broek, P. van den (2015). De ontwikkeling van begrijpend lezen: Oorzaken van succes en falen vanuit een cognitief perspectief. In: Schram, D. (Ed.), Hoe maakbaar is de lezer? (pp. 59-78). Stichting Lezen: Eburon. *gedeeld eerste auteurschap.

Presentaties/output

• Kraal, A., Koornneef, A., Saab, N. & Broek, P. van den (2016, mei). De ene zwakke begrijpend lezer is de andere niet: een hardop-denkstudie onder zwakke begrijpend lezers in groep 4.Presentatie op jaarlijkse conferentie van de Onderwijs Research Dagen (ORD) 2016, Rotterdam.
• Kraal, A., Koornneef, A., Saab, N. & Broek, P. van den (2016, november). Waarom hebben sommige kinderen moeite met het begrijpen van teksten en andere kinderen niet? Verschillen tussen zwakke en goede begrijpend lezers in groep 4. Presentatie op Slotconferentie NWO Begrijpelijke Taal, Utrecht.
• Kraal, A., Koornneef, A., Saab, N. & Broek. P. van den (2015). The processing of narrative and informational texts by struggling and strong readers in Grade 2: a think-aloud study. Spoken paper op de 7th International Summer School on Literacy Research 2015, Egmond aan Zee, Netherlands.
• Kraal, A., Koornneef, A.W., Saab, N. & Broek, P. van den (2015, July). A Think-aloud study on the strategy use by good and struggling readers in Grade 2 when reading expository and narrative texts. Paper presented at the annual meeting of the Society for Scientific Studies of Reading 2015, Hawaii, USA.
• Kraal, A., Saab, N., Koornneef, A. & Broek, P. van den (2015). De verwerking van narratieve en informatieve teksten door zwakke en sterke begrijpend lezers in groep 4: een hardop-denkstudie. Presentatie op jaarlijkse conferentie van de Onderwijs Research Dagen (ORD) 2015, Leiden.
• Broek, P. van den, Saab, N. & Kraal, A. (2014, september). Teksten waar je van leert. Of: Hoe leren kinderen van teksten? Presentatie op programmadag Begrijpelijke Taal, ABN AMRO, Amsterdam.
• Kraal, A., Saab, S. & Broek, P. van den (2014, May). Texts that teach and readers that learn: The role of text characteristics and children’s reading skills in comprehending and learning from informational texts. Project presentation at the annual meeting of the Leiden Institute for Brain and Cognition 2014, Leiden, Netherlands.
  
• Kraal, A. & Broek, P. van den (2014). Begrijpend Leesprocessen: waar en hoe kan het misgaan? Verschillen tussen zwakke en goede begrijpend lezers in groep 4. Presentatie op CED-Conferentie Begrijpend Lezen: Onderwijspraktijk en wetenschap in wisselwerking, Rotterdam.
• Kraal, A. & Broek, P. van den (2014). Waarom hebben sommige kinderen moeite met begrijpend lezen en andere kinderen niet? Workshop op ECNO-Conferentie: Lezen: Wat werkt? Groningen.