Nieuwkomersonderwijs: hoe gaat het?

Gewoon met de bus
‘Rennend komen ze de school binnen, na een ritje met de stadsbus’, vertelt Maaike. De leerlingen komen met plezier. Doordat alleen kinderen uit Dordrecht de school bezoeken, kunnen ze gewoon met de bus reizen. ‘De gemeente bekostigt voor iedere leerling een busabonnement. Ouders van jonge kinderen krijgen ook een abonnement, zodat ze hun kinderen kunnen begeleiden. Dat is heel fijn.’

Taal, taal en nog eens taal
Een jaar mogen de NT2-leerlingen blijven, waarna ze uitstromen naar een reguliere school in de wijk. In dat jaar draait het grotendeels om het aanleren van de Nederlandse taal: woordenschat, mondelinge taalvaardigheid en een klein beetje begrijpend lezen. ‘Bij binnenkomst kijken we eerst of een kind uit een taalverwant land komt en of ze onderwijs hebben genoten in het eigen land. Hier stemmen we een toets op af en zo gaat het kind van start op het juiste niveau. Na tien weken toetsen we weer,’ zegt Maaike. ‘In die toetsweek hebben we ook tijd om burgerschapsmodules te doen. In de reguliere lestijd lukt dit niet goed. Ons curriculum is helemaal doorontwikkeld. Het staat als een huis.’

Achterstanden
Ook op de reguliere afdeling van Kindercampus Mondriaan zitten geen kinderen met Nederlands als moedertaal. Deze leerlingen hebben vaak een achterstand, soms ook in de eigen moedertaal. Ouders aanraden om thuis veel Nederlands te spreken, is al lang achterhaald. Veel taal aanbieden en uitlokken in de moedertaal, dat is nu het advies. Maaike: ‘We hebben een mooie doorgaande lijn met de peuteropvang, die in het lokaal naast de kleuters zit. Bij de peuters wordt gewerkt met Uk en Puk, wat een mooie methode is voor anderstalige kinderen. Bij de kleuters gaat dit over in Sil op School. Onze medewerkers zijn weleens gefrustreerd als de kinderen niet op niveau zijn, terwijl ze wel ontzettend veel hebben geleerd. Ze zijn van ver gekomen, maar hebben veel ingehaald. En daar kijken we dan vooral maar naar.’

Vluchtelingen en arbeidsmigranten
In 25 jaar is er veel veranderd. Zo is er veel meer vrijheid van reizen in Europa en dat is terug te zien in de populatie. Maaike signaleert een belangrijk verschil. ‘Vluchtelingen hebben veel meegemaakt, maar de kinderen zijn zo blij en dankbaar dat ze naar school kunnen. Hier voelen ze zich veilig. Het is soms echt een feestje op het plein. We hebben ook veel kinderen van Europese arbeidsmigranten op school. En dat is vaak lastiger. De ouders werken veel, en de kinderen weten: ik ga terug. Zij hebben dan minder het gevoel dat ze zich hoeven aan te passen. De ouderkindcoach die we voor 2 dagdelen op school hadden, is helaas wegbezuinigd.’

Sociaal emotionele ontwikkeling
Als kinderen de taal niet spreken, maken ze meteen kennis met de gevoelskalender. Met behulp van kleurtjes en pictogrammen kunnen kinderen aangeven hoe ze zich voelen. De kalender is een van de middelen uit Taakspel, een door het NJi erkende methodiek voor de sociaal emotionele ontwikkeling en taakgerichtheid. ‘We blijven monitoren wat onze leerlingen nodig hebben,’ zegt Maaike.

→ Bekijk de video van NOS Nieuws, waarin de Oekraïense Alisa (11) gebruik maakt van de gevoelsthermometer.

Liever thematisch
Voor het onderdeel mondelinge taal stapt de school over naar Wereld vol Woorden. ‘Dit is een thematische aanpak. Het voordeel hiervan is dat broertjes en zusjes hetzelfde aanbod binnen het thema krijgen. Groepsoverstijgend onderwijs werkt bij ons minder goed, omdat we de kinderen letterlijk kwijt kunnen raken in ons gebouw,’ legt Maaike uit. ‘Ook waren er meer gedragsproblemen. Kinderen zoeken de veiligheid van hun basisgroep. Voor een positief klimaat in de klas werken we met Grip op de groep. Om de interactie tussen kinderen meer te stimuleren willen we gaan starten met coöperatieve werkvormen. Meer met en van elkaar leren.’

Snel maatwerk
Binnen de NT2-school is veel maatwerk nodig. Methodes, regelingen en afspraken: ze moeten vaak net een beetje anders. De kinderen blijven maar een jaar en daarom is het zaak om snel te schakelen. Dit levert soms bureaucratische problemen op, bijvoorbeeld met logopedie. ‘Ziektekostenverzekeringen vergoeden logopedische zorg na een jaar,' vertelt Maaike. ‘Maar Arabisch sprekende kinderen missen echt een stuk in klank. Als ze meteen kunnen starten met logopedie, heb je daar aan de voorkant veel mee gewonnen. Dat zijn wel dingen waar we tegenaan lopen. We zijn nu bezig om zelf een logopedist in huis te halen.’

Bekijk ook:

→ Kennisclip: Nieuwkomersonderwijs voor gemeenten